In 2023 zaten 6 van de 10 gedetineerden al eerder in detentie

In 2023 verbleven op enig moment 30.000 mensen in detentie, een aantal dat vrijwel gelijk is aan het jaar ervoor. Voor bijna 60 procent van hen (18.000 personen) was het niet de eerste keer. Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Grote meerderheid mannen, herhaling vaker bij mannen dan vrouwen

Het overgrote deel van de gedetineerden in 2023 was man (94 procent). Onder de vrouwelijke gedetineerden (6 procent) had 40 procent al eerder in detentie gezeten. Bij mannen lag dit aandeel hoger: 60 procent. De afgelopen jaren is het percentage herhaalde detentie zowel bij mannen als vrouwen licht gedaald.

Minder jongeren in detentie

In 2023 zaten 2.800 jongeren tussen de 18 en 23 jaar in detentie, wat neerkomt op 9 procent van alle gedetineerden. Dit aantal is gedaald ten opzichte van 2019, toen nog 3.400 jongeren werden vastgezet – een afname van bijna 19 procent. Over dezelfde periode daalde het totale aantal gedetineerden met 11 procent. Voor bijna 30 procent van de jongeren was het niet de eerste keer dat zij in volwassenendetentie zaten.

Van alle gedetineerden behoorde bijna 70 procent tot de leeftijdsgroep 23 tot 45 jaar. Dit aandeel is de afgelopen jaren licht gestegen.

Meer gedetineerden met mbo-opleiding

Van de gedetineerden waarvan het opleidingsniveau bekend was, had 62 procent een opleiding op mbo-niveau. Slechts 8 procent had een hbo- of universitaire opleiding afgerond. Ter vergelijking: in de totale Nederlandse bevolking heeft ongeveer 40 procent een mbo-opleiding gevolgd en een even groot percentage een hbo- of universitaire opleiding.

Bijna de helft buiten Nederland geboren

Van alle mensen die in 2023 in detentie zaten, is 47 procent buiten Nederland geboren. In de totale volwassen Nederlandse bevolking ligt dit percentage op 17 procent. De afgelopen twee jaar is het aandeel gedetineerden met een migratieachtergrond toegenomen. Binnen deze groep had 50 procent eerder in detentie gezeten.

Van de gedetineerden die niet in Nederland zijn geboren, heeft bijna 40 procent een Europese herkomst – een percentage dat overeenkomt met dat in de totale volwassen bevolking. Iets meer dan de helft van de gedetineerden (53 procent) is in Nederland geboren. Van hen heeft bijna de helft één of beide ouders die in het buitenland zijn geboren.

Uit het Jaarrapport Integratie blijkt dat de oververtegenwoordiging van mensen met een migratieachtergrond binnen de strafrechtketen deels samenhangt met factoren als een lager opleidingsniveau en minder gunstige gezinssituaties.

Toename van voorlopige hechtenis

Hoewel in 2023 30.000 mensen op enig moment in detentie zaten, verbleef niet iedereen het hele jaar door in een inrichting. Op 30 september 2023 zaten 9.600 mensen vast. Van hen zat één op de drie vast voor een gewelds- of zedendelict, terwijl een vijfde een straf uitzat voor een vermogensmisdrijf en een vijfde voor een drugsdelict.

Op diezelfde dag zaten 4.400 gedetineerden in voorlopige hechtenis, in afwachting van een definitieve uitspraak. Dit is 8 procent meer dan in 2022. Daarnaast zaten iets meer dan 4.000 personen een vrijheidsstraf uit, een stijging van 3 procent ten opzichte van het jaar ervoor.

De laatste jaren is het aandeel gevangenen met een lange straf toegenomen. Op 30 september 2023 had 42 procent van de gedetineerden een straf van drie jaar of langer. Vijf jaar eerder lag dit percentage op 40 procent.

Bron: CBS